O Święcie 3 Maja w Płomyku z 5 maja 1938 roku

Kiedyś w ramach nicnierobienia z upodobaniem przeglądałam stare Płomyki. I trochę o tym blogowalam. Dziś, w związku z nadchodzącym Świętem 3 Maja, pozwolę sobie na okolicznościową przypominajkę.


Zacznę od wiersza W. Malickiej „Przypomnienie”:

„A kiedy szare mgły

nasz przesłoniły kraj,

nad tuman nieszczęść zły

zabłysnął jasny dzień,

zabłysnął Trzeci Maj

i zadał kłam

podłości.

Maj Trzeci –

To rzeźki* wiatru wiew

Wśród szarych mgieł stuleci,

To zjednoczenia śpiew,

Idei zbożny siew

Na przyszły plon

Wolności”

*pisownia oryginalna

I żeby było naprawdę uroczyście jeszcze kawałek wiersza Z. Herwichowej  „Przed nami sztandar”:

Przed nami sztandar – godło naszej mocy

I znak wytrwania w złej ducha godzinie,

Więź, która łączy dusze, serca, dłonie,

Treść, co się w pięknym ucieleśnia czynie!

Gdy my pójdziemy, inni przy nim staną,

On znów w ich sercach nowy zapał wznieci.

To nic, że strzec go będą coraz inne hufce!

Przecież zawsze jednakie, zawsze Polski dzieci!

   Jest i o samym 3 Maja*, o tym, jak przed warszawskim zamkiem „ludzi co niemiara”, a wszyscy patrzą na spieszących, by mądrą ustawę uchwalić, na Pana Dekerta, męża prawego, na Małachowskiego, który „z miną godną, prawą, wzniosłą, marszałkować idzie posłom” i na Kołłątaja, co to „z jego głowy ta ustawa, on obmyślił nowe prawa”. Jest i Poniatowski. „Błyszczy szabla, konik parska. Wzrok rycerski, mina dziarska. Dzielny, piękny jak marzenie. To Warszawy ulubieniec.” 
    A na koniec ślubowanie królewskie złożone przed ołtarzem katedry: „Ślubuję Ci Panie, jakom król jest prawy, dopóki sił stanie nie zdradzić ustawy. I że w polskim kraju od krańca po kraniec braterstwo i miłość nigdy nie ustanie. Bogacz kto czy biedny, z panów czyli z kmieci – wszyscyśmy wszak jednej matki Polki dzieci”. 

    Jest jeszcze jedna relacja z tego historycznego dnia, w opowiadaniu Hanny Karwowskiej. Bohater tego opowiadania odnajduje pamiętnik swego prapradziada, a w nim czyta:  

„Dziś król zaprzysiągł konstytucję. Już nie ma starych, niecnych przywilejów. Są nowe prawa dla wszystkich. Zniesiono „Liberum veto”, ten wymysł szatański, którym byle warchoł mógł najważniejszy sejm zerwać. Jest władza i tron dziedziczny. Stan mieszczański zrównany jest prawie ze stanem szlacheckim i chłopi wzięci są pod opieką prawa. Co dwa lata będzie się zbierał sejm zwyczajny, a co 25 lat – nadzwyczajny, który będzie stare prawa ulepszał i nowe nadawał. I będzie armia, prawdziwa, wielka  armia. Już nie jakieś marne 24 tysiące, ale 100 tysięcy stanie nas pod bronią”.  

    Ostatni wpis w pamiętniku i zarazem koniec opowieści jest następujący: „Dziś dnia 3 maja roku pańskiego 1794, czyli w trzecią rocznicę ogłoszenia konstytucji, zmarł z ran otrzymanych w bitwie pod Racławicami małżonek mój najmilejszy, a najlepszy ojciec synka naszego maleńkiego, ś.p. Władysław Jan Helvig, major Wojsk Polskich. Cześć Jego Pamięci. Anna z Gissingów Helvigowa, wdowa”.

Są w numerze scenariusze okolicznościowych inscenizacji, Anny Rudawcowej „BALLADA O RYCERZU BEZ SKAZY I BEZ TRWOGI” i Henryka Ładosza „MAJOWA PIEŚŃ O WOLNOŚCI”. 

Czuje się niestety powiew wojennego zagrożenia. Janusz Meissner, autor wspaniałej „SZKOŁY ORLĄT”, w opowiadaniu „Atak gazowy”, pisze o warszawskich przygotowaniach do nalotów lotniczych, o L.O.P.P., i o tym, że: „Nieprzyjaciel będzie miał twardy orzech do zgryzienia”, co niestety okazało się już wkrótce ułudą.

A w dziale „Z bliska i z daleka” informacja o planach otwarcia nad największym jeziorem wybrzeża polskiego, czyli nad Jeziorem Żarnowieckim, ośrodka żeglarskiego i sportowego dla dzieci i młodzieży, którego właścicielem będzie Liga Morska i Kolonialna. Jest też o tym, że port w Pucku otrzyma nabrzeża betonowe. Natomiast w Rozewiu w latarni morskiej im. Stefana Żeromskiego powstanie biblioteka dzieł tego wielkiego pisarza, a dokładniej, powstanie ona w pokoju, w którym Żeromski mieszkał i tworzył „Wiatr od morza”.

*Autorką utworu jest A. Świrszczyńska.

Na wypadek, gdyby komuś  udało się cofnąć w czasie, do maja 1938 roku, informuję, że trwa zbiórka podręczników dla szkół na kresach. Mogą to być nawet starsze i podniszczone egzemplarze. Zostaną wykorzystane do przygotowywania gazetek szkolnych. Książki najlepiej przesyłać bezpośrednio, m. in. na adres: Szkoła Powszechna w Łątykolu, poczta Wiązyń, woj. Wileńskie.